Hepimiz illa ki ".rar" uzantılı dosyalar ile karşılaşmışızdır. Windows'ta da yerleşik olarak bulunan zip açma özelliği ile zipleri açabiliyoruz, ancak rar uzantılı dosyaları açamıyoruz. Peki, ne bu ".rar, .zip"?
Dosya sıkıştırma işlemi, verilerin belirli algoritmalar kullanılarak değiştirilmesi veya dönüştürülmesi yoluyla gerçekleştirilir. Bu algoritmalar, dosyaları temsil eden veri bitlerini farklı bir şekilde düzenleyerek, dosya boyutunu azaltmaya çalışır. 2 tane sıkıştırma türü vardır:
Kayıpsız Sıkıştırma: Bu yöntemde, veriler değiştirilmeden sıkıştırma yapılır. Bu tür algoritmalar, dosya içeriğinin farklı bir biçimde kodlanmasını sağlar ve bu da dosya boyutunu azaltır. Örneğin, tekrar eden desenlerin sıkıştırılması veya daha az sayıda bit kullanarak aynı veriyi temsil etme gibi teknikler kullanılabilir.
Kayıplı Sıkıştırma: Bu yöntemde, dosyadaki bazı veri detayları kalıcı olarak kaybedilir. Özellikle multimedya dosyaları gibi büyük dosyaların sıkıştırılmasında kullanılır. Bu algoritmalarda, veri içeriğindeki bazı detaylar atlanır veya azaltılır. Örneğin, JPEG görüntü sıkıştırma algoritması, görsel verilerin bazı detaylarını azaltarak dosya boyutunu küçültür.
Sıkıştırma işlemi tamamlandıktan sonra, sıkıştırılmış veri tekrar orijinal hale getirilebilmelidir. Bu nedenle, sıkıştırma ve açma işlemleri için genellikle bir sıkıştırma yazılımı kullanılır, bunlardan birkaçı: WinRAR, 7-Zip, ve WinZip'tir. Ancak Windows 11'e gelen 22H2 Moment 4 güncellemesiyle birlikte bu programlar yerine Windows 11'e ZIP, RAR gibi birçok sıkıştırma algoritmasına yerleşik destek sağlandı.
Bu RAR, ZIP dediğimiz şeyler sıkıştırma algoritmasıdır. Bunun gibi birçok sıkıştırma algoritması bulunmaktadır. 7z, gzip, bzip2 vs.
RAR, ilk olarak 1993 yılında Eugene Roshal tarafından oluşturulmuştur. ZIP ise, 1989 yılında Phil Katz tarafından PKZIP programı ile tanıtılmıştır. ZIP algoritması, çok geniş ölçüde kabul gördüğü için, Windows'ta yerleşik desteği bulunmaktadır ve artık bir klasik haline gelmiştir. 7z ise, Igor Pavlov tarafından 1999 yılında geliştirilen 7-Zip programı ile birlikte tanıtılmıştır. Bu formatın popülaritesi, yüksek sıkıştırma oranı ve açık kaynak kodlu olması nedeniyle artmıştır.
WinRAR, 7-Zip dediğimiz programlar bu algoritmaları tanır, ve sıkıştırılmış dosyayı okuyup ayıklayabilir.
Bit: Bilgisayar biliminde en küçük veri birimi olarak kabul edilir. Bilgisayarlar ve dijital elektronik cihazlar, verileri "0" veya "1" olarak temsil eden elektronik sinyallerle çalışır. Bu sinyaller, bilgisayarın tüm işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılır. "Bit", bu temel veri birimlerini temsil eder. Bilgisayarın belleğinde veya veri depolama cihazlarında kullanılan en küçük veri birimidir.
Açık Kaynak Kodu: Bir yazılımın, kodlarının herkes tarafından okunabilmesi, değiştirilebilmesi anlamına gelir.
